Những ngày này, Bitcoin luôn đứng top những từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất bởi vì biểu đồ giá của nó còn khó đoán hơn cả vàng nữa. Nhưng nhiều người vẫn không biết gì đến lĩnh vực công nghệ blockchain (chuỗi khối) một đột phát công nghệ làm cho Bitcoin trở thành hiện tượng có sức ảnh hưởng lớn đến như vậy.
Blockchain đã tạo nên cách mạng ở nhiều lĩnh vực, không chỉ ở lĩnh vực tiền tệ (với Bitcoin) mà còn ở mảng sức khỏe cộng đồng, luật pháp, xây dựng, công nghệ. Rất nhiều ngành nghề đang áp dụng công nghệ blockchain để cải thiện chất lượng dịch vụ và cho ra những sản phẩm mới hữu ích, an toàn và hiệu quả hơn.
Để bắt kịp xu hướng và hiểu rõ những lợi ích có thể đạt được, bài viết giới thiệu 10 lĩnh vực sẽ được đổi mới khi áp dụng công nghệ blockchain này.
1. Tài chính và ngân hàng
Blockchain được sinh ra trong một nỗ lực nhằm cải tiến ngành tài chính và ngân hàng. Blockchain là một “cuốn sổ cái” ghi nhận mọi giao dịch của đồng Bitcoin. Nó được thiết kế để không thể bị thay đổi và can thiệp, mỗi một giao dịch sẽ được ghi thành một khối (block), gắn vào nhau kể từ khối đầu tiên và không thể bị tách rời. Mỗi một đơn vị tiền số (cryptocurrency) sẽ có một chuỗi khối riêng biệt, giống như ADN trong gen của chúng ta, không bao giờ trùng lặp. Nhờ vào đó chúng ta có thể dễ dàng theo dõi dòng lưu thông của Bitcoin và bất cứ loại tiền số nào, điều mà không có tờ tiền giấy của bất cứ quốc gia nào làm được.
Đó cũng là cuộc cách mạng lớn nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng, giúp bảo đảm tài sản của hàng trăm triệu người dùng thanh toán trực tuyến, và giúp ngành này tiến hóa để bắt kịp với thời đại.
Tuy nhiên, lợi ích mà blockchain mang lại không chỉ có thế. Các chợ tiền ảo lớn nhất thế giới, như OmiseGo, Ripple, đang ấp ủ một kế hoạch giúp mỗi người gửi tiền trở thành ngân hàng riêng của chính họ. Điều này khả thi bởi blockchain có tính minh bạch và bảo mật hoàn hảo, gần như không thể bị hack, nên một ngân hàng ảo dựa trên blockchain sẽ an toàn hơn rất nhiều so với ngân hàng vật lý thông thường.
2. Y tế và chăm sóc sức khỏe
Ở Việt Nam, với cơ sở hàng tầng kỹ thuật số còn khá lạc hậu, bảo mật yếu kém, các bệnh viện sẽ dễ “thất thủ” ngay nếu như bị hacker tấn công. Khi đó, tất cả các hóa đơn, thông tin bệnh nhân và thậm chí là các máy móc, thiết bị y tế sẽ sẽ bị điều khiển, biến cả bệnh viện và các bệnh nhân thành con tin.
Giải pháp từ công nghệ blockchain là rất cần thiết trong trường hợp này. Các phần mềm sử dụng trong bệnh viện nếu được xây dựng từ blockchain sẽ bảo mật và an toàn hơn rất nhiều. Cơ sở dữ liệu của bệnh nhân, thuốc men, và các thông tin khác cũng được ghi nhận rõ ràng và minh bạch, tránh trường hợp nhầm lẫn gây tai nạn. Việc đồng bộ thông tin giữa các bệnh viện cũng dễ dàng hơn, giúp kiểm soát tiền sử của bệnh nhân tốt hơn, nhất là đối với các bệnh nhân chuyển viện, kể cả cải thiện dịch vụ bảo hiểm.
3. Bầu cử
Qua những cáo buộc bê bối bầu cử ở Mỹ và nhiều nơi khác trên khắp thế giới, người ta lại càng thấy được tầm quan trọng blockchain trong lĩnh vực bầu cử.
DAO (Decentralized Autonomous Organization) là hệ thống xử lý dữ liệu bầu cử mà thứ nằm quyền điều hành là một robot. Khi bầu cử diễn ra, mỗi cử tri sẽ nhận được một lá phiếu với một đoạn mã blockchain độc nhất. DAO sau đó sẽ tổng hợp và cho ra kết quả với sự công bằng tuyệt đối. Công nghệ này được dự kiến áp dụng vào năm 2018 ở một số nước, và có thể sẽ không còn bê bối bầu cử nào nữa trong tương lai.
4. Bất động sản
Bất động sản là nòng cốt của kinh tế, phản ánh sự hưng thịnh của một quốc gia, và chưa bao giờ là một lĩnh vực dễ dàng. Để đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn, bạn phải nghiên cứu và theo dõi biến động giá cả của nhiều loại tài sản ở rất nhiều nơi. Quan trọng hơn, những thứ như bất động sản lúc không phải lúc nào cũng rõ ràng. Đó là lý do cho những tranh chấp ở tòa, như những trường hợp anh này có nhà nhưng không vào được vì đường là của anh kia.
Những công ty bất động sản tiên phong trong việc sử dụng blockchain, như Ubiquity, tin rằng tính chất bất biến của blockchain sẽ làm minh bạch các thông tin phức tạp của bất động sản.
Giống như đồng tiền số, mỗi căn nhà hay miếng đất của bạn sẽ có một chuỗi ADN để quản lý và theo dõi. Bất cứ giao dịch nào cũng sẽ được ghi lại, bất cứ thông tin nào như chủ sở hữu, chuyển nhượng, hay tình trạng pháp lý đều có thể truy cập dễ dàng. Hơn nữa, việc lịch sử giao dịch được minh bạch hóa như vậy giúp giảm tránh được rất nhiều sai sot và tổn thất do tranh chấp. Cuối cùng, các nhà đầu tư có thể tiết kiệm hàng giờ làm việc mỗi ngày vì có thể theo dõi qua ứng dụng di động mọi lúc mọi nơi.
5. Bảo hiểm
Bảo hiểm là một ngành nghề sẽ được lợi rất nhiều nếu áp dụng công nghệ blockchain. Các công ty bảo hiểm luôn phải cố gắng rà soát thật kỹ tiền sử của khách hàng và sản phẩm nếu không muốn bị lừa.
Không hiếm những trường hợp giấu giếm lỗi hoặc sai sót trong sử dụng của khách hàng. Ngành bảo hiểm còn có một điều khoản thưởng khi khách hàng bảo quản tốt sản phẩm và chưa phải đòi quyền lợi bảo hiểm lần nào trong quá khứ. Vì vậy, “cuốn sổ cái” blockchain sẽ bảo đảm mọi thông tin, lịch sử khách hàng, cũng như lịch sử hưởng quyền lợi bảo hiểm của sản phẩm đều rõ ràng và chính xác.
6. Luật pháp và các công ty luật
Ở một lĩnh vực phức tạp như ngành luật, người ta vẫn tìm ra cách thức để áp dụng công nghệ blockchain một cách hiệu quả. Theo đó, blockchain được sử dụng để rút ngắn thời gian tìm kiếm những văn bản hay quy định pháp luật. Khi nghiên cứu về một trường hợp cụ thể, người ta có thể nhanh chóng tìm được các điều luật liên quan, thậm chí khi những luật ấy nằm trong các lĩnh vực khác nhau như dân dụng, kinh tế, hay sở hữu trí tuệ.
Quan trọng hơn, ứng dụng có ảnh hưởng lớn nhất của blockchain trong ngành luật chính là hợp đồng thông minh. Loại hợp đồng này giúp giải quyết các mâu thuẫn giữa hai bên bằng một bên thứ ba. Bên thứ ba này là một robot có khả năng xác định điều khoản nào trong hợp đồng là hợp pháp hay không. Blockchain sẽ hỗ trợ cho con robot này đưa ra những quyết định đúng đắn và chính xác nhất, giúp giảm thiểu thiệt hại cho các bên và các hợp đồng lừa gạt.
7. Xây dựng
Ứng dụng của blockchain, hợp đồng thông minh, có thể được áp dụng một cách hiệu quả trong lĩnh vực xây dựng. Khi xây dựng một dự án, nhà thầu chính phải liên kết với các nhà thầu con và cả nhà cung cấp. Nếu có một mắt xích trong chuỗi hợp tác đó bị vỡ, cả công trình sẽ bị ảnh hưởng và trách nhiệm sẽ bị đùn đẩy từ bên này sang bên kia.
Blockchain và hợp đồng thông minh có thể giúp tạo ra một môi trường không cần niềm tin. Robot sẽ ra phán quyết và theo dõi một cách công bằng các bên trong quá trình thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng. Nhờ vào đó, nhà thầu sẽ không lo thiếu vật tư, còn nhà cung cấp sẽ không phải sợ nhà thầu đơn phương cắt hợp đồng.
8. Bán lẻ
Hàng ngày, rất nhiều người phải mua và sử dụng hàng hóa không có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Thậm chí còn có trường hợp hàng Trung Quốc lại có mác “Made in Vietnam” như lụa Khaisilk làm mất niềm tin trầm trọng ở người tiêu dùng. Thực tế, việc xác định được nguồn gốc thực sự của một món hàng là vô cùng khó khăn, không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới.
Blockchain có thể chặn được nạn dịch hàng giả đó. Bạn có thể in nhái mã vạch và dán mác giả lên sản phẩm, nhưng bạn không thể nào sửa chữa thông tin của một khối trong blockchain. Nếu sản phẩm được gắn một mã blockchain trong lúc sản xuất, thì dù nó có đi sang thị trường nào đi nữa, bạn vẫn có thể biết được thông tin về xuất sứ của nó chỉ qua một ứng dụng điện thoại mà thôi.
9. Bản quyền
Bản quyền sở hữu trí tuệ luôn là một vấn đề nóng ở Việt Nam, và càng phải nghiêm túc hơn khi chúng ta đã gia nhập CPTPP (Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương). Việc áp dụng công nghệ blockchain sẽ xác định bản quyền của sản phẩm một cách chính xác hơn, làm giảm quy mô và tốc độ lan truyền hàng lậu, vi phạm bản quyền.
Blockchain còn sẽ giúp các nhạc sĩ, nghệ sĩ được hưởng quyền lợi xứng đáng khi không còn phụ thuộc vào các hãng thu âm nữa. Vào năm 2017, Taylor Swift rút tất cả các bài hát của mình khỏi Spotify. Đó là minh chứng rõ ràng nhất về thu nhập bất tương xứng của các nghệ sĩ trong kỷ nguyên công nghệ số. Nhưng đa số nghệ sĩ không dám làm như Taylor vì nếu không có các hãng thu âm, nhạc của họ sẽ bị sao chép và tài xuống trái phép. Vì vậy khi áp dụng blockchain, các nhạc sĩ có thể tự mình quảng bá các sản phẩm mà không sợ bị xâm phạm bản quyền, từ đó đảm bảo thu nhập xứng đáng và ổn định.
Ứng dụng công nghệ blockchain trong lĩnh vực bản quyền còn giúp bảo vệ quyền lợi cho những người sáng tạo nội dung (creator) trên internet như Freelancer hay YouTuber. Tình trạng đăng tải sản phẩm của người khác mà không được cho phép diễn ra vô cùng phổ biến, vì các creator chẳng có cách gì để đánh dấu tác phẩm của mình. Nếu được áp dụng rộng rãi thì blockchain sẽ là một con dấu đầy uy tín giúp cho các creator chống lại nạn ăn cắp bản quyền một cách hiệu quả.
10. Lưu trữ trực tuyến
Hầu hết tài liệu của chúng ta ngày nay đều được giữ trên các dịch vụ lưu trữ đám mây (cloud storage service). Việc này đồng nghĩa các nhà cung cấp dịch vụ kiểm soát dữ liệu và thông tin của chúng ta. Blockchain có thể tạo ra một mạng lưới dịch vụ lưu trữ phi tập trung, giúp chúng ta lấy lại được quyền quản lý dữ liệu của mình.
Blockchain thúc đẩy phát triển các hệ thống chia sẻ mạng ngang hàng (peer-to-peer), tương tự như công nghệ torrent nhưng với độ bảo mật cao hơn rất nhiều. Từ đây, chúng ta sẽ không cần đến một máy chủ trung tâm để lưu trữ và bảo vệ dữ liệu của mình nữa. Chưa hết, người dùng có thể chia sẻ dung lượng trống của mình để chia sẻ với người khác, miễn phí hoặc cho thuê, để xây dựng một mạng lưới lưu trữ phi tập trung an toàn và tiết kiệm.
Kết luận
Trên đây không phải là tất cả những lĩnh vực sẽ lột xác nhờ vào blockchain. Blockchain còn có thể tạo ra những nhận dạng số để bảo vệ tính riêng tư cho bạn, hoặc trở thành công cụ chống tham nhũng cực kỳ hiệu quả. Blockchain là một đột phá công nghệ tuyệt vời và chúng ta cần nhiều thời gian để nghiên cứu xem nó có thể tạo nên cách mạng ở nhiều mặt trong cuộc sống.
Có thể bạn quan tâm: